Gastro-oesofageale reflux (reflux-ziekte)

Symptomen

Het onderscheid tussen reflux en reflux-ziekte is vaak lastig te maken. De symptomen zijn vaak niet typisch voor reflux-ziekte. De volgende symptomen (in combinatie met het vaak omhoogkomen van de voeding, met of zonder spugen) kunnen wijzen op reflux-ziekte bij kinderen:

• voeding 'herkauwen';
• prikkelbaarheid of overmatig huilen;
• moeite met slikken of voedselweigering;
• slecht groeien;
• slecht slapen;
• bloed spugen;
• piepende ademhaling;
• hoesten;
• heesheid;
• apneu (plotseling stokken van de ademhaling).

Oudere kinderen kunnen klagen over pijn op de borst of zure oprispingen. Vanaf de leeftijd van 8 jaar kunnen kinderen zelf aangeven dat ze last hebben van zure oprispingen.

Onderzoek

De kinderarts zal vragen welke klachten het kind heeft en het kind lichamelijk onderzoeken. Ook wordt de groei van het kind in kaart gebracht. Neem hiervoor de groeigegevens van uw kind mee. Deze zijn eventueel op te vragen bij het consultatiebureau. Doorgaans kan de diagnose worden gesteld op basis van het klachtenpatroon en het lichamelijk onderzoek. Aanvullend onderzoek is zelden nodig. Dit gebeurt alleen bij twijfel.

Aanvullende onderzoeken

Aanvullende onderzoeken die soms worden gedaan zijn:

Slikfoto

Bij dit een onderzoek door een slikfoto krijgt het kind voeding vermengd met contrastvloeistof te drinken. Vervolgens worden meerdere röntgenfoto's gemaakt om de contrastvloeistof te volgen door de slokdarm, maag en darm. Hierbij wordt gelet op:

• de snelheid waarmee de contrastvloeistof doorloopt naar de darm;
• de ligging van de maag en darm;
• of er (aangeboren) afwijkingen zijn die klachten kunnen geven die vergelijkbaar zijn met de klachten van reflux.
  
  

Endoscopie

In enkele gevallen is het nodig om te kijken in de slokdarm en de maag. Dit gebeurt door een dunne slang met lamp en camera (endoscoop), via de mond in te brengen in slokdarm en maag. Dit onderzoek wordt meestal gedaan door de kinder maag-darm-lever (MDL) arts in een academisch ziekenhuis, zoals het Radboudumc in Nijmegen. Dit onderzoek gebeurt onder narcose.

Behandeling

De behandeling is afhankelijk van de ernst van de klachten. Er zijn verschillende stappen in de behandeling. Stap 1 geldt voor algemene klachten van reflux. Stap 2 en 3 worden genomen als er daadwerkelijk sprake is van reflux-ziekte.

Stap 1

De kinderarts begint meestal met het geven van algemene adviezen. Reflux bij baby's is een veelvoorkomend en meestal onschuldig fenomeen. Het gaat meestal vanzelf over in de loop van het eerste levensjaar. Dit kunt u bij uw baby zelf doen:

• Zorg dat uw baby niet teveel voeding krijgt; 150-180 ml per kg lichaamsgewicht per dag is voldoende
• Zorg dat uw baby de tijd neemt voor een voeding (ongeveer 20 minuten) en niet teveel lucht binnenkrijgt; pas eventueel de fles of houding tijdens het voeden aan
• Geef uw baby liever vaker op een dag een kleinere portie voeding;
• Houdt de baby goed rechtop na de voeding (meer dan 30 minuten);
• Voorkom blootstelling aan sigarettenrook; deze doet de sluitspier tussen slokdarm en maag ontspannen en geeft meer refluxmomenten
• indikken van de voeding met johannesbroodpitmeel (Nutriton®) of speciale voeding voor spugende baby's (anti-reflux of AR) gebruiken.

Bij oudere kinderen en tieners met reflux helpt slapen op de linker zij of slapen met het hoofdeinde omhoog. Bij kinderen met overgewicht helpt afvallen tegen de reflux. Ook helpt het om te letten op voeding (minder vet, koolzuur- en cafeïnehoudende dranken, geen alcohol) en niet te roken.

Stap 2

Als de algemene adviezen en het indikken van de voeding onvoldoende effect hebben op de klachten, kan er sprake zijn van reflux-ziekte. In dat geval kan de kinderarts overwegen starten met zuurremmende medicijnen. Voorbeelden van maagzuurremmers zijn Ranitidine (Zantac®), Esomeprazol (Nexium®) en Omeprazol (Losec®). De maagzuurremmers zorgen ervoor dat de maaginhoud minder zuur wordt. Bij terugvloed van maaginhoud naar de slokdarm is de maaginhoud niet meer pijnlijk en schadelijk voor de slokdarm.

De maagzuurremmers behandelen niet de reflux zelf. Met het ouder worden vermindert de reflux vaak, waardoor met de maagzuurremmers gestopt kan worden. Dat is meestal rond de leeftijd van 9 maanden tot 1 jaar.
De laatste jaren is steeds meer bekend geworden over de werking en bijwerking van zuurremmers bij baby's. Er is geen bewijs dat zuurremmers helpen tegen de hinderlijke symptomen van reflux zoals onrust en excessief huilen. Door de veranderde zuurgraad van de maaginhoud als gevolg van zuurremmers kunnen bijwerkingen optreden zoals een hoger risico op luchtweginfecties en maagdarminfecties. Om deze redenen worden zuurremmers steeds minder voorgeschreven aan baby's.

Stap 3

Bij onvoldoende effect van de maagzuurremmers zal de kinderarts een proefbehandeling van ongeveer 4 weken met koemelkvrije voeding overwegen. Koemelkeiwit-allergie kan namelijk reflux veroorzaken.

Overige behandelingen

Soms worden medicijnen gegeven die het transport van voeding vanuit de maag naar de darm versnellen. Deze medicijnen worden prokinetica genoemd. Door de snellere doorloop van voeding uit de maag kan er minder voeding terugstromen naar de slokdarm. In zeer ernstige gevallen wordt soms een operatie gedaan om de reflux te verminderen. In dat geval wordt het kind, vaak via de kinder maag-,darm-en lever (MDL)arts, doorverwezen naar de kinderchirurg.