Buikgriep (gastro-enteritis)

Buikgriep (gastro-enteritis) is een ziekte die gedurende het hele jaar veel voorkomt. Bij een buikgriep is er sprake van een infectie van de maag en de darmen. Zoals de naam doet vermoeden, lijkt het op een griep van de buik.

Oorzaak

Virus

Buikgriep wordt vaak veroorzaakt door een virus. De meest voorkomende verwekkers zijn het Rota-virus, het Adeno-virus en het Noro-virus.

Bacterie

Een enkele keer wordt een buikgriep veroorzaakt door een bacterie. Bij een bacteriële buikgriep is veelal sprake van een soort voedselvergiftiging, bijvoorbeeld door besmette kip, melk, hamburgers of zalm. Vooral de Campylobacter-bacterie en de Salmonella-bacterie kunnen een buikgriep veroorzaken. Andere bekende bacteriën zijn de Shigella, Yersinia en E. coli.

Symptomen

Bij een buikgriep is er bijna altijd sprake van:

• braken
• diarree
• koorts

Meestal moet een kind meerdere keren per dag braken en/of heeft het diarree. De diarree is vaak waterdun. De hoogte van de koorts kan variëren. Vaak vertonen meerdere gezinsleden of andere kinderen (bijvoorbeeld op school of op het kinderdagverblijf) dezelfde verschijnselen. Wanneer er bloed in de diarree zit, is de kans groter dat de buikgriep wordt veroorzaakt door een bacterie.

Erg besmettelijk

De infectie zelf is eigenlijk niet zo erg en gaat vaak na enkele dagen over. Door het braken en de diarree worden de veroorzakers van de buikgriep uit het lichaam verwijderd. Dat betekent dat de ontlasting en het braaksel de voornaamste bron van besmetting zijn. Buikgriep, zeker veroorzaakt door een virus, is erg besmettelijk. Dat geldt in mindere mate voor de bacteriële infecties veroorzaakt door besmet voedsel (voedselvergiftiging). Toch kunnen ook deze vormen van buikgriep besmettelijk zijn voor de directe omgeving van het kind. Dus ook dan is voorzichtigheid geboden.

Advies: vaak handen wassen

Heerst er in uw gezin buikgriep, dan is het verstandig om vaak de handen te wassen. Zo voorkomt u zoveel mogelijk dat de buikgriep zich verspreidt naar de andere gezinsleden. Vaak krijgen de andere gezinsleden toch wel enige diarree of hebben ze last van misselijkheid. In het algemeen neemt de ernst van de buikgriep af naarmate iemand ouder is. Dat komt doordat mensen enige weerstand opbouwen tegen de virussen waarvan ze ooit ziek zijn geweest.

Behandeling: voorkom uitdroging

Omdat een buikgriep meestal wordt veroorzaakt door een virus, bestaat er geen behandeling tegen de buikgriep zelf. Het belangrijkste is het tegengaan van uitdroging. Als een kind veel braakt of diarree heeft, kunnen er verschijnselen van uitdroging ontstaan. Die kans wordt groter als het kind niet goed in staat is om zelf voldoende te drinken. Naarmate een kind jonger is, kan het sneller uitdrogen. Het is het dus belangrijk daar goed op te letten.

Uitdrogingsverschijnselen bij kinderen zijn hieraan te herkennen:

• gewichtsverlies;
• minder plassen, of zelfs helemaal niet meer;
• droge slijmvliezen in de mond;
• huilen zonder tranen;
• bij ernstige uitdroging kan het kind ook suf worden;
• het kind kan naar aceton (nagellakremover) ruiken uit de mond.
  
  

Thuis behandelen

Heeft uw kind een buikgriep en is er geen sprake van uitdroging, dan kunt u doorgaans de buikgriep goed thuis behandelen. Dat kan met enkele hulpmiddelen die verkrijgbaar zijn bij drogist en apotheek.

ORS

Het meest gebruikt is ORS, wat staat voor Orale Rehydratie Solutie. Dit zijn zakjes met poeder waarin suikers en zouten zitten. Als u deze volgens voorschrift klaarmaakt, heeft u een vloeistof die goed helpt om uitdroging te voorkomen. Het is raadzaam ervoor te zorgen dat u altijd ORS in huis heeft. Voor de allerjongsten is er een aangepaste variant, ORS Junior. Deze is te gebruiken tot de leeftijd van één jaar. Kinderen vanaf één jaar kunnen normale ORS krijgen.

• Kijk goed op de verpakking (bijsluiter) hoe de ORS klaargemaakt moet worden. Het is belangrijk om het poeder uit een zakje in de juiste hoeveelheid water op te lossen. Daarna geeft u de geadviseerde hoeveelheid oplossing (water met ORS). Met de rekenhulp berekent u de juiste dosering ORS voor uw kind.
• Omdat de maag en de darmen van streek zijn, is het belangrijk dat uw kind steeds kleine beetjes drinkt, dus niet een grote hoeveelheid in één keer. Vaak zijn enkele kleine slokjes per keer voldoende en lukt het zo om vocht toe te dienen.
  
  

Dosering ORS

Een algemeen advies voor de hoeveelheid ORS die nodig is ter compensatie van de diarree is:
Geef na elke volle diarreeluier uw kind 10 ml voor elke kilo dat het kind weegt. Gebruik onze rekenhulp dosering ORS.
Een voorbeeld ter verduidelijking:

Toch uitdroging

Wanneer het vermoeden bestaat dat het kind is uitgedroogd of dit dreigt te ontstaan, neem dan contact op met de huisarts. Deze kan inschatten of er sprake is van uitdroging of niet. Mocht uw huisarts het nodig vinden, dan zal deze contact opnemen met de kinderarts voor overleg. Soms is het nodig dat uw kind wordt gezien door de kinderarts. Ook de kinderarts doet een inschatting van de mate van uitdroging. Meestal kan dit al door naar uw kind te kijken. Een enkele keer wordt gekeken hoe ernstig de uitdroging is door het bloed te bekijken. Enkele druppels bloed door middel van een vingerprik zijn dan voldoende.

Ziekenhuisopname

Soms is de uitdroging zo ernstig, dat een ziekenhuisopname nodig is. De belangrijkste behandeling is dan het geven van vocht om de uitdroging te herstellen. Een enkele keer wordt daar een middel bij gegeven tegen de misselijkheid en het braken. De snelste manier om weer te herstellen is het continu toedienen van ORS aan de maag en de darmen. Omdat drinken vaak niet meer goed lukt, wordt de ORS veelal per maagsonde toegediend en loopt de ORS continu in. Dit is een slangetje dat door de neus naar de maag loopt. Door het slangetje wordt continu ORS gegeven. Het aanbrengen van de maagsonde vinden de meeste kinderen niet zo prettig.

Mocht het tegengaan van uitdroging met een maagsonde niet goed lukken of is de uitdroging zeer ernstig, dan kiest de kinderarts er soms voor het vocht toe te dienen via een infuus. Ook het aanbrengen van een infuus vinden kinderen vaak niet prettig. Bovendien zijn bij het toedienen van vocht via het infuus vaak enkele bloedcontroles nodig, waarvoor het kind moet worden geprikt. Daarom heeft een infuus niet de voorkeur voor de toediening van vocht bij een kind.

Vaccinatie

Er zijn enkele vaccinaties tegen het Rota-virus ontwikkeld, dat een veel voorkomende veroorzaker is van buikgriep. In sommige landen worden deze vaccinaties ook al gebruikt. De Gezondheidsraad is bezig om een oordeel te vormen of het wenselijk is om ook in Nederland te gaan vaccineren tegen het Rotavirus. Het zou dus kunnen dat de vaccinatie tegen het Rotavirus toegevoegd zal worden aan het bestaande Rijksvaccinatieprogramma.