Icterus neonatorum: geel zien bij pasgeborenen

‘Geel zien’ is bij pasgeborenen een normaal verschijnsel. Ongeveer de helft van alle pasgeborenen ziet geel, meestal op de tweede of derde dag na de geboorte. De baby krijgt een gelige huidskleur in het gezicht, op de romp, armen en benen. Soms kleurt ook het oogwit geel. Het geel zien wordt veroorzaakt door het stofje bilirubine. Het bilirubine is een afbraakproduct van een bestanddeel van rode bloedcellen.

Oorzaken

Er zijn verschillende oorzaken van geel zien bij baby’s. Meestal wordt het geel zien veroorzaakt door de afbraak van een teveel aan rode bloedcellen. De lever kan de afbraakproducten die hierbij ontstaan nog onvoldoende verwerken waardoor het bilirubine zich ophoopt.  Als de baby borstvoeding krijgt, blijft de gele kleur vaak langer bestaan. Andere oorzaken van geel zien:

• Abnormale afbraak van bloed: dit treedt op als er antistoffen van de moeder gericht tegen de rode bloedcellen van de baby, terechtkomen bij de baby. Hierdoor is er een sterke afbraak van bloed bij de baby waardoor het bilirubine gehalte stijgt. Voorbeelden hiervan zijn rhesus-antistoffen of bloedgroep (A-B-O) antistoffen.
• Vroeggeboorte
• Infecties
• Blauwe plekken: door de geboorte kunnen blauwe plekken of bloeduitstortingen ontstaan. Op deze plekken wordt meer bloed afgebroken waardoor het bilirubine gehalte stijgt.
• Stofwisselingsziekten (zeldzaam)
• Afsluiting van de galwegen: bij een afsluiting van de galwegen, wordt de gal niet afgevoerd. Hierdoor hoopt de gal zich op en kan de baby geel gaan zien. Omdat de gal door de afsluiting niet in de darm terecht komt maar wordt afgebroken en afgevoerd via de urine, is de ontlasting vaak wit en de urine donker van kleur.
  
  

Klachten

Als het bilirubine gehalte te hoog wordt, kunnen er klachten ontstaan bij de baby. Deze klachten zijn:

• slecht drinken
• sufheid
• een lage of later hoge spierspanning
• prikkelbaarheid
• overstrekken van hoofd en romp.

Als er te lang een zéér hoog gehalte in het bloed voorkomt kan dit tot onomkeerbare hersenbeschadiging leiden. Dit wordt kernicterus genoemd. Kernicterus komt in Nederland vrijwel niet voor door zorgvuldige controle van kinderen die geel zien na de geboorte.

Onderzoek en behandeling

Als er getwijfeld wordt of het bilirubinegehalte te hoog is, wordt bloedonderzoek gedaan. Bij een te hoog bilirubine gehalte is behandeling nodig. Blauw licht kan helpen het bilirubine af te breken. Dit wordt fototherapie genoemd. De baby wordt dan in het ziekenhuis opgenomen en onder de blauwe lamp gelegd. Een pasgeborene kan ook met een speciale lichtmatras thuis worden behandeld. 

Het bilirubine gehalte is te hoog bij ongeveer 1% van de baby’s. Bij veruit de meeste baby’s behoeft het geel zien dus geen behandeling. Incidenteel, wanneer het bilirubine gehalte zeer snel oploopt, wordt nog wel eens een wisseltransfusie gedaan. Hierbij wordt het bloed van de baby via de navelstreng met donorbloed  gewisseld. De wisseltransfusie heeft tot doel het bilirubine gehalte flink te verlagen, een groot deel van de eventueel aanwezige antistoffen te verwijderen en het bloedgehalte op peil te brengen. 

Wanneer moet u contact opnemen met uw huisarts of verloskundige?

• Als de gele kleur optreedt binnen 24 uur na de geboorte
• Als uw baby suf is en niet goed drinkt, naast de gele kleur
• Als uw baby langer dan 6 weken geel ziet
• Als uw baby witte ontlasting en donkere urine heeft, naast de gele kleur
  
  

Meer lezen?

• www.gezondheidsnet.nl/kinderen
• www.babyzietgeel.nl