Aandacht voor pijn en angst bij kinderen
Met de juiste maatregelen is hier veel aan te doen
Gepubliceerd op: 11 oktober 2018‘Even doorbijten.’ Dat was vroeger de insteek als een kind iets pijnlijks of engs moest ondergaan. Daar wordt tegenwoordig anders tegenaan gekeken. Zo ook als een kind een vervelend onderzoek krijgt. Pijn en angst bij kinderen willen we nu zoveel mogelijk voorkomen, om meerdere redenen. Daar zijn verschillende mogelijkheden voor.
“Alleen al uit menselijk oogpunt wil je iemand niet onnodig veel pijn of angst bezorgen. Juist ook een kind niet”, zegt kinderarts Kirsten Huizing. “Toch werd daar vroeger wat anders tegenaan gekeken. Gewoon even de tanden op elkaar want het moet nu eenmaal gebeuren, was het motto. Bijvoorbeeld bij het prikken van een infuus. Natuurlijk, het even moeten doorbijten is niet altijd te vermijden. Tegelijk kun je veel doen om pijn en angst bij kinderen zoveel mogelijk te voorkomen. Dat is tegenwoordig dan ook de insteek.”
"Het is belangrijk om een kind goed voor te bereiden en gerust te stellen."
Scala aan mogelijkheden
Zorgverleners hebben een scala aan mogelijkheden om dwang, angst en pijn bij kinderen tot een minimum te beperken. “Allereerst de medische mogelijkheden”, somt Kirsten Huizing op. “Baby’s kunnen we een fopspeen geven met daarop sucrose, waardoor ze rustiger worden en minder pijn voelen. Voor het prikken van bijvoorbeeld een infuus kunnen we eerst een verdovend zalfje aanbrengen. Indien nodig kunnen we een klein roesje geven, dat angstremmend werkt waardoor een kind de handeling als minder erg ervaart. Verder is het gebruik van lachgas geïtroduceerd: op de juiste manier gebruikt heeft dit een zeer positief effect.”
Maar al deze middelen vallen of staan met het creëren van de juiste omstandigheden, benadrukt Kirsten Huizing. “Alleen maar een roesje geven is niet voldoende. Het is belangrijk om een kind goed voor te bereiden en gerust te stellen. Zowel voor iets wat kort en pijnlijk is, als voor een niet pijnlijk maar misschien wel beangstigend onderzoek. Bijvoorbeeld het maken van een MRI-scan.”
Rol voor ouders
De zorgverlener zelf speelt hierin een belangrijke rol, maar ook anderen kunnen een goede bijdrage leveren. “Op de kinderafdeling werken medischpedagogisch zorgverleners. Zij zijn deskundig in het voorbereiden en geruststellen van kinderen. En ze zijn creatief in het bedenken van oplossingen. Op hen kan altijd een beroep worden gedaan.”
Ook voor de ouders is een belangrijke rol weggelegd, benadrukt Kirsten Huizing. “Vroeger werden die zoveel mogelijk weggehouden bij de medische handelingen met kinderen. Tegenwoordig niet meer, omdat we weten dat ze een sterk geruststellend effect kunnen hebben op kinderen. Zeker als ze daar ook nog eens goed over geïnstrueerd zijn. Ouders kunnen dus altijd in overleg gaan met zorgverleners over opties en alternatieven als hun kind iets naars moet ondergaan.”
Zorgmijders voorkomen
Er zijn verschillende redenen om dwang, pijn en angst bij kinderen te minimaliseren. Zo is er weten regelgeving op dat gebied. “Zeker zo belangrijk is dat een beangstigende of pijnlijke handeling direct gevolgen kan hebben, zoals slaapproblemen, gedragsproblemen en stress”, aldus Kirsten Huizing.
"Je kunt veel doen om pijn en angst bij kinderen zoveel mogelijk te voorkomen."
“Als hier geen aandacht voor is en dit zich opstapelt, kan dit uiteindelijk ertoe leiden dat het kind later als volwassene een zorgmijder wordt. Met andere woorden, ze durven niet naar de dokter te gaan als dat nodig is. En dat is echt iets wat we willen voorkomen.”
Kirsten Huizing merkt op: “Je kunt bij een kind niet van tevoren inschatten of het door angstige en pijnlijke ervaringen een probleem krijgt op de korte of lange termijn. Ook weet je vaak vooraf niet of in de toekomst nog een vervelende handeling nodig zal zijn. Wanneer de eerste ervaring relatief ‘positief’ verloopt, is een eventueel volgend onderzoek veelal minder belastend. Daarom spelen we bij ieder kind op safe en doen we er alles aan om pijn en angst te voorkomen. Niet alleen bij kinderen die oud genoeg zijn om angst te ervaren, maar ook bij baby’s. Want ook bij baby’s kunnen pijnlijke ervaringen psychische gevolgen hebben.”
Alle zorgverleners
Tot slot beklemtoont Kirsten Huizing dat dit onderwerp niet alleen de kinderartsen en kinderverpleegkundigen betreft. “Vrijwel alle zorgverleners in het ziekenhuis hebben te maken met kinderen. Ook zij weten dat pijn en angst bij kinderen zoveel mogelijk vermeden moeten worden. En dat daar veel mogelijkheden voor zijn.”
Laatst bijgewerkt op: 11 februari 2022
