Anafylaxie (anafylactische shock)

Anafylaxie wordt ook wel anafylactische shock genoemd. Het is een plotseling optredende allergische reactie die levensbedreigend is.

Klachten

Bij een anafylactische shock is sprake van sterk verwijde bloedvaten en een zeer lage bloeddruk. Daardoor kunnen de organen niet meer goed werken. Het lichaam probeert te overleven door de belangrijkste organen toch genoeg bloed te geven. Minder belangrijke organen krijgen dan minder of geen bloed. Doordat het immuunsysteem zeer heftig reageert, kunnen binnen enkele minuten de volgende klachten ontstaan:

• zwelling van ogen, lippen en handen;
• maag- en darmklachten (braken, diarree);
• kortademigheid;duizeligheid;
• bewustzijnsverlies.

Niet alle klachten hoeven aanwezig te zijn. Wanneer twee of meer van de bovengenoemde klachten ontstaan, wordt gesproken van anafylaxie. Wanneer slechts één van bovenstaande klachten optreedt, wordt nog niet gesproken van anafylaxie maar wel van een allergische reactie.

Oorzaken

Anafylaxie komt op alle leeftijden voor. Een allergische reactie ligt ten grondslag aan een anafylactische shock. Een allergie voor bepaalde voedingsmiddelen, zoals pinda's, kan de oorzaak zijn. Ook insectensteken, van bijvoorbeeld wesp of bij, zijn een bekende oorzaak.

Direct handelen

Bij anafylaxie moet direct gehandeld worden (altijd eerst handelen, dan pas 1-1-2 bellen):

• Leg de benen omhoog. Het bloed stroomt dan beter terug naar het hart.
• Dien adrenaline toe, met de epi-pen of auto-pen.
  Bij twijfel is het beter om wel adrenaline te geven. Adrenaline vernauwt de bloedvaten, zodat de bloeddruk weer toeneemt. Daarnaast ontspant het de spieren van keel en longen, waardoor het makkelijker wordt om adem te halen. Bij anafylaxie geldt: twijfel niet. Hoe eerder adrenaline, hoe beter.
• Geef een antihistaminicum.
  Dit is een middel tegen allergie, in de vorm van een drankje, smelttablet of tablet.
• Geef Salbutamol (pufje).
  Dit verwijdt de luchtwegen direct. Omdat het om een ernstige benauwdheid gaat, moet de Salbutamol worden toegediend als dosis-aerosol op een voorzetkamer.
• Bel 1-1-2. Wanneer de ademhaling bedreigd is, kan zuurstof nodig zijn. De ambulance-verpleegkundige kan zuurstof toedienen.
  
  

Noodmedicatie bij de hand

Anafylaxie komt bij kinderen gelukkig niet vaak voor. Is dit risico wel aanwezig, dan is het verstandig dat ouders en verzorgers weten wat ze moeten doen. Het is belangrijk dat de noodmedicatie voor het kind direct gepakt en gegeven kan worden.

Instructie door kinderlongverpleegkundige

Wanneer uw kind in aanmerking komt voor noodmedicatie thuis, is het goed hier van tevoren vertrouwd mee te raken. De kinderlongverpleegkundige kan u instructie geven. U kunt dan 'droog' oefenen met de epi-pen. Voor kinderen is er een aantal makkelijk toe te dienen adrenaline-auto-injectoren verkrijgbaar. Hiervoor is wel een recept nodig.

Immunotherapie

Een anafylactische reactie op een bijen- of wespensteek is een goede reden om te starten met immunotherapie.

Meer informatie

• Over behandeling van allergie: www.allergiebehandelen.nl
• Over voedingsallergie: www.stichtingvoedselallergie.nl
• Over de epi-pen: www.epipen.nl